Πού είναι πλέον ασφαλείς οι καταθέσεις και πότε κινδυνεύουν

Οι κίνδυνοι που απειλούν τα χρήματά σας και τι μπορείτε να κάνετε

Πού είναι πλέον σίγουρα τα χρήματα; Πώς μπορεί κάποιος να διασφαλίσει τις αποταμιεύσεις του;  Είναι αλήθεια ότι οι καταθέσεις δεν είναι ασφαλείς στην Ευρωζώνη; Δείτε τους κινδύνους που απειλούν τα χρήματά σας και τι μπορείτε να κάνετε.

Αυτά είναι τα ερωτήματα που απασχολούν πλέον όλη την Ευρωζώνη, καθώς στη μεγάλη αβεβαιότητα που ήδη υπήρχε λόγω της κρίσης του ευρώ, μετά το κυπριακό κούρεμα προστέθηκαν και τα ερωτήματα για τις καταθέσεις.
Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, θα πρέπει να δούμε τους κυριότερους κινδύνους που απειλούν τα χρήματα στην τράπεζα και τι εγγυήσεις υπάρχουν.

Η εγγύηση των 100.000 ευρώ

Η Ευρωζώνη τελικά σεβάστηκε την εγγύηση των 100.000 ευρώ (ανά άτομο και ανά λογαριασμό) στην Κύπρο. Η αρχική απόφασή, όμως, ήταν διαφορετική και επέβαλε φόρο από το «πρώτο ευρώ».
Συμπέρασμα: Η εγγύηση υφίσταται μεν μέχρι τις 100.000 ευρώ σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, αλλά εξαρτάται από μια πολιτική απόφαση και υπό διαφορετικές συνθήκες μπορεί να αλλάξει.
Αυτό που επίσης πρέπει να ξέρετε είναι ότι η εγγύηση καλύπτει μόνο τις καταθέσεις και όχι άλλα αποταμιευτικά τραπεζικά προϊόντα (όπως τα ρέπος, τα αμοιβαία κεφάλαια, τα ομόλογα κ.ο.κ.). Μπορείτε να διαβάσετε λεπτομέρειες εδώ: Πότε τα χρήματα στην τράπεζα είναι εγγυημένα και πότε όχι.

Ο κίνδυνος κουρέματος

Οι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης αποσαφήνισαν ότι οι καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ θα μπορούν να «κουρεύονται» σε περίπτωση που μια τράπεζα έχει οικονομικά «ανοίγματα», δηλαδή της λείπουν κεφάλαια και πρέπει να τα εξασφαλίσει (αυτό που λέμε κεφαλαιοποίηση).
Όταν μια τράπεζα λοιπόν έχει σοβαρά προβλήματα και δεν μπορεί να βρει τα κεφάλαια που χρειάζεται (ανακεφαλαίωση ή ανακεφαλαιοποίηση), τότε τα "σπασμένα" θα πληρώνουν κατά σειρά οι μετόχοι, οι ομολογιούχοι και, αν δεν φτάσουν τα χρήματα, οι καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.
Το πρόβλημα εδώ είναι ότι οι τράπεζες σε όλη την Ευρώπη έχουν ανοίγματα, πολλά από τα οποία δεν έχουν φανεί ακόμα. Η κατάστασή τους, μάλιστα, ειδικά στις χώρες της περιφέρειας θα επιδεινωθεί μετά τις τελευταίες αποφάσεις των Ευρωπαίων.
Συμπέρασμα:  η ασφάλεια των «μεγάλων» ή ανασφάλιστων (άνω των 100.000 ευρώ) καταθέσεων εξαρτάται από την υγεία της τράπεζας και του τραπεζικού συστήματος της χώρας στην οποία λειτουργούν.

Ποιες χώρες είναι ασφαλείς

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα ποιες χώρες είναι ασφαλείς.  Εδώ τα πράγματα γίνονται λίγο περίπλοκα.
Κατ΄αρχήν, μετά την Κύπρο αποδείχθηκε ότι το ευρώ δεν είναι «ίδιο» σε όλες τις χώρες. Όσοι είχαν τα ευρώ τους για παράδειγμα σε καταθέσεις στην Κύπρο, τα είδαν να χάνουν την αξία τους μέσα σε μερικά 24ωρα.
Ακόμα και εκείνοι που έχουν καταθέσεις μικρότερες των 100.000 ευρώ δεν μπορούν να τα σηκώσουν ελεύθερα, ούτε να κάνουν πληρωμές και θα αντιμετωπίζουν περιορισμούς στις αναλήψεις και συναλλαγές για αρκετό χρόνο.
Δεύτερον οι χώρες όπου υπάρχουν τράπεζες με προβλήματα είναι ενδεχομένως υποψήφιες για κάποιου τύπου «κούρεμα». Στην Ισπανία, για παράδειγμα, οι τράπεζες θα χρειαστούν σημαντικά κεφάλαια και ενώ μέχρι σήμερα υπάρχει πολιτική απόφαση να τα πάρουν από την Ευρωζώνη (τον μηχανισμό σταθερότητας, το λεγόμενο ESM), τώρα τα πράγματα δεν είναι και τόσο σίγουρα. Ορισμένοι αναλυτές θέτουν ερωτήματα για χώρες όπως η Ιταλία.
Στην Ελλάδα, εφόσον οι τράπεζες δεν χρειαστούν νέα κεφάλαια δεν τίθεται ζήτημα, καθώς τα κεφάλαια που υπολογίστηκε μέχρι σήμερα ότι είναι απαραίτητα έχουν βρεθεί και θα προέλθουν από το Κράτος, το οποίο τα δανείστηκε από την τρόικα.

Οι κίνδυνοι της Γερμανίας

Ετσι, η πρώτη εντύπωση που δημιουργήθηκε είναι ότι ευνοούνται οι ισχυρές χώρες του πυρήνα, όπως η Γερμανία, αλλά και αυτό δεν είναι σίγουρο, κάθε άλλο.
Κατ' αρχήν με τη Γερμανία υπάρχει ο παράγων της απρόβλεπτης πολιτικής, δηλαδή το ότι ουδείς γνωρίζει τι μπορεί να αποφασίσει η χώρα αυτή και όπως είδαμε τα τελευταία χρόνια οι ανατροπές που έχει προκαλέσει δεν είναι λίγες.
Επιπλέον, η χώρα αυτή γίνεται επικίνδυνη για τις καταθέσεις σε περίπτωση διάλυσης του  ευρώ.

Αν διαλυθεί το ευρώ;

Μπορεί κάτι τέτοιο να θεωρείται αδιανόητο, αλλά το ίδιο πιστεύαμε και για αρκετά άλλα πράγματα στο παρελθόν. Έχει λοιπόν νόημα να σκεφθούμε τι θα συμβεί σε κάποιον κάτοικο τρίτης χώρας που έχει κατάθεση σε ευρώ στη Γερμανία εάν διαλυθεί το ευρώ;
Δεν αποκλείεται σε μια τέτοια περίπτωση, οι καταθέσεις των «μη κατοίκων» να μετατραπούν σε αντίστοιχα εθνικά νομίσματα ή να συμψηφιστούν με απαιτήσεις του γερμανικού κράτους έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και να κουρευτούν με αυτόν τον τρόπο. Ούτως ή άλλως, πρόκειται για κάτι που δεν έχει προβλεφθεί νομικά, οπότε,  εάν συμβεί κάτι τέτοιο θα παίξουν ρόλο οι ισορροπίες και η συγκυρία εκείνης της στιγμής.

Οι «παράδεισοι»

Σε αβεβαιότητα, όμως, βρίσκονται και ορισμένες χώρες που εθεωρούντο τραπεζικοί παράδεισοι, όπως το Λουξεμβούργο ή ακόμα και η Μάλτα. Πρόκειται για χώρες που έχουν και αυτές πολύ ανεπτυγμένο τραπεζικό τομέα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας τους (όπως και η Κύπρος) και παρόλο που σήμερα δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα, είναι πιθανό στο μέλλον να βρεθούν υπό περιορισμούς.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος η αβεβαιότητα να προκαλέσει φυγή κεφαλαίων από χώρες όπως το Λουξεμβούργο ή η Μάλτα, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να αποκτήσουν πρόβλημα καθώς θα χρειαστεί να αναπληρώσουν τα ποσά που θα φύγουν από τις καταθέσεις.
Το ίδιο άλλωστε ισχύει και για διάφορους άλλους φορολογικούς παραδείσους (Λιχτενστάιν, Μονακό, Τα Νησιά του Στενού της Μάγχης κ.ά.) οι οποίοι δεν είναι προσιτοί στο ευρύ κοινό αλλά θα βρεθούν τα επόμενα χρόνια στο στόχαστρο της Ευρωζώνης και των άλλων ισχυρών χωρών, οι οποίες έχουν αποφασίσει να "στριμώξουν" τους φορολογικούς παραδείσους.

Οι χώρες εκτός ευρώ

Το επόμενο βήμα που μπορεί να σκεφτεί κάποιος είναι οι χώρες εκτός ευρώ:
=> είτε στην Ευρώπη, όπως η Βρετανία, η Ελβετία ή και η Νορβηγία που έχει ισχυρή οικονομία λόγω των πετρελαίων της
=> είτε εκτός Ευρώπης, όπως ο Καναδάς, η Σιγκαπούρη και οι ΗΠΑ.
Με εξαίρεση τη Βρετανία η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, αλλά διαθέτει δικό της νόμισμα, οι υπόλοιπες είναι χώρες με ανθετικές οικονομίες, δικό τους νόμισμα και ορισμένες βρίσκονται μακριά από την Κρίση.
Όμως και εκεί, παρά τα πλεονεκτήματα, δεν λείπουν τα προβλήματα, όπως η απόσταση, και η δυσκολία πληροφόρησης και διαχείρισης καταστάσεων σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα. Μιλάμε για διαφορετικά νομικά καθεστώτα, που δεν διέπονται από το ευρωπαϊκό-κοινοτικό δίκαιο, ενώ θα πρέπει κάποιος να σκεφθεί ότι υπό διαφορετικές συνθήκες, στο μέλλον ιδιαίτερα εάν η κρίση επιδεινωθεί πιθανόν να επανέλθουν έστω και προσωρινά συναλλαγματικοί και άλλοι περιορισμοί.

Πηγή