Σε ισχυρή πίεση οι «παράδεισοι»

FINANCIAL TIMES
Η πιο κερδοφόρα από τις «offshore» δραστηριότητες του Παναμά πραγματοποιείται εδώ και καιρό στην ξηρά, με όλο και περισσότερα γραφεία στην επιχειρηματική του ζώνη. Η προθυμία της πολιτείας να φιλοξενεί ξένες εταιρείες και άτομα σε μια βάση ελάχιστων φόρων και σχεδόν καθόλου ερωτήσεων, της έχει επιτρέψει να οικοδομήσει μια διεθνή μπίζνα με αξιοζήλευτη οικονομική ανταμοιβή -αν και αβέβαιη από άποψη φήμης. Και είναι κάποιες από αυτές τις συναλλαγές που τώρα δικαίως υφίστανται εξονυχιστικό έλεγχο μετά τη διαρροή 11,5 εκατ. εσωτερικών αρχείων του επιφανούς δικηγορικού γραφείου Mossack Fonseca με έδρα τον Παναμά.
Όπως συνέβη και με προηγούμενες διαρροές λιστών με πελάτες ελβετικών τραπεζών, οι αποκαλύψεις ενδέχεται να προκαλέσουν οργή. Εκατοντάδες πολιτικοί, επιχειρήσεις και άνθρωποι από τον χώρο του αθλητισμού, περιλαμβανομένων 72 νυν ή πρώην ηγετών κρατών, έχουν εμπλακεί.
Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσίευσε η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικής Δημοσιογραφίας, τα αρχεία περιλαμβάνουν τουλάχιστον 33 ανθρώπους και εταιρείες που βρίσκονται στη μαύρη λίστα των Ηνωμένων Πολιτειών λόγω αποδείξεων για απαγορευμένες δραστηριότητες, όπως συναλλαγές με Μεξικανούς εμπόρους ναρκωτικών, τρομοκρατικές ομάδες και κράτη στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις όπως η Βόρεια Κορέα και το Ιράν.
Είναι, φυσικά, γεγονός πως η κατοχή εταιρικής ταυτότητας στον Παναμά δεν εξομοιώνεται από μόνη της με κακή πρόθεση. Αλλά το μικρό κράτος έχει κάνει περισσότερα σε σχέση με τις πιο πολλές «χαλαρές» χώρες, για να καταστήσει ευκολότερη τη διατήρηση ενός σκοτεινού μυστικού. Όχι μόνο η εταιρική ιδιοκτησία παραμένει εξαιρετικά αδιαφανής, αλλά η χώρα αποτελεί επίσης το πιο σημαντικό χρηματοοικονομικό κέντρο που αντιστέκεται σε μια παγκόσμια πρωτοβουλία για διαφάνεια της οποίας ηγείται ο ΟΟΣΑ. Μόνο το Μπαχρέιν, το Βανουάτου και το Ναουρού έχουν περιφρονήσει με παρόμοιο τρόπο τους κανόνες, οι οποίοι προβλέπουν την αυτόματη ανταλλαγή των φορολογικών δεδομένων.
Οι αποκαλύψεις πρόκειται να υπονομεύσουν την πρότασή της για εχεμύθεια στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Φορολογικές αρχές στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία και στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν τονίσει πως θα ερευνήσουν περαιτέρω τους ισχυρισμούς για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος που προκύπτουν από τη διαρροή. Κάποιοι πολιτικοί που κατονομάζονται στα αρχεία, ιδιαίτερα εκείνοι που βασίζουν την ισχύ τους σε δημοκρατική φαντασιοπληξία, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις στις θέσεις τους.
Ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας Σίγκμουντουρ Νταβίντ Γκουνλάουγκσον πρέπει να αντιπαλέψει μια πρόταση μομφής έπειτα από την αποκάλυψη offshore εκμεταλλεύσεων που συνδέονται με εκείνον και τη σύζυγό του. Όπως ακριβώς οι ελβετικές αποκαλύψεις άφησαν «τρύπες» στην παράδοση εχεμύθειας αυτής της χώρας, οι διαρροές του Παναμά μάλλον θα οδηγήσουν σε περαιτέρω πίεση προς τους φορολογικούς παραδείσους.
Κίνδυνος που συνδέεται με τη φήμη, μπορεί να οδηγήσει άτομα και εταιρείες στο να μην εμπιστευτούν τις περιουσίες τους σε έναν μεσάζοντα στον Παναμά. Αλλά η δραστηριότητα αυτών των κέντρων, τα οποία βγάζουν κέρδος από τη βοήθεια που προσφέρουν για μεταφορά κεφαλαίου από χώρες με υψηλή φορολόγηση, δεν θα σταματήσει τόσο εύκολα.
Η ώθηση πρέπει να έρθει από τους επενδυτές, όπως στην περίπτωση κάποιων φορολογικών παραδείσων όπως τα φιλικά στα hedge funds Νησιά Καϋμάν, ή από άλλες κυβερνήσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα αναμενόμενο τώρα που οι πολιτικές λιτότητας έχουν καταστήσει πολιτικά δύσκολη την ανοχή της φοροαποφυγής ή φοροδιαφυγής. Τα χρόνια μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση έχουν δείξει ότι η εξουσία εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί όπου δημιουργείται ο πλούτος. Η αμερικανική σκληρότητα απέναντι στις ελβετικές τράπεζες ανάγκασε την Ελβετία να απαλλαγεί από τα πέπλα που προηγούμενα κάλυπταν με νόμιμα εξουσιοδοτημένη μυστικότητα τις τράπεζές της.
Μέχρι τώρα, τα επιχειρηματικά και φορολογικά οφέλη βιομηχανιών που συνδέονται με τους φορολογικούς παραδείσους φαίνεται πως καλλιεργούσαν μια ανίερη ανοχή σε κάποια μεγαλύτερα κράτη, περιλαμβανομένης της Βρετανίας. Όσα περισσότερα μαθαίνουν οι πολίτες τους από αποκαλύψεις σαν αυτή, τόσο περισσότερο θα ρωτούν γιατί δεν γίνονται περισσότερα.
ΗΜΕΡΙΣΙΑ