Γιατί δεν υποχωρούν οι τιμές της βενζίνης παρά τη «βουτιά» στο πετρέλαιο

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ... ΠΑΡΑΔΟΞΟ

Του Χρήστου Κολωνα
Τέσσερα εμπόδια συναντά η πτώση του αργού πετρελαίου μέχρι την αντλία των πρατηρίων υγρών καυσίμων. Είναι η μεγάλη φορολογία, τα υψηλά περιθώρια διύλισης, το «τσίμπημα» του μεικτού κέρδους εταιρειών εμπορίας και πρατηρίων, η πτώση της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου, αλλά και η στρεβλή λειτουργία του ανταγωνισμού.

 
Το αποτέλεσμα αυτών είναι οι καταναλωτές να πληροφορούνται μεν για μείωση 64% της τιμής του Μπρεντ από τον Ιούνιο του 2014 μέχρι σήμερα ή κατά 27% από πέρυσι, ωστόσο τελικά να πληρώνουν την αμόλυβδη βενζίνη φθηνότερα μόλις 19% και 2%, αντίστοιχα.
Η «ΗτΣ» επεξεργάστηκε τα επίσημα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων επιδιώκοντας να εντοπίσει τους λόγους για τους οποίους τα καύσιμα διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα. Η σύγκριση έγινε ανάμεσα στις τιμές της 8ης Ιανουαρίου του 2016 με τις αντίστοιχες της 20ής Ιουνίου του 2014 (ημερομηνία με την υψηλότερη τιμή του αργού πετρελαίου) και της 9ης Ιανουαρίου του 2015 (πέρυσι).

Ειδικότερα, στις 8 Ιανουαρίου η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης ήταν 1,371 ευρώ το λίτρο και στις 20 Ιουνίου του 2014 ήταν στο 1,696 ευρώ. Η μείωση είναι 19%. Ωστόσο το αργό πετρέλαιο έπεσε ακόμη περισσότερο. Ήταν στα 114,81 δολάρια το βαρέλι ή στα 84,36 ευρώ (με την ισοτιμία της ημέρας εκείνης που ήταν στο 1,36 ευρώ). Στις 8 Ιανουαρίου το αργό έπεσε στα 33,55 δολάρια το βαρέλι ή στα 30,71 ευρώ. Κατρακύλησε κατά 63% αν υπολογιστεί η διαφορά σε ευρώ.
Διυλιστήρια
Για το ίδιο χρονικό διάστημα η τιμή του διυλιστηρίου υποχώρησε κατά 45% από τα 0,615 σε 0,339 ευρώ το λίτρο.
Πτώση σημείωσε και η τιμή χονδρικής της αμόλυβδης βενζίνης. Για την ακρίβεια έπεσε κατά 21% από το 1,659 στο 1,314 ευρώ το λίτρο.
Παρατηρείται, όμως πάντα στο διάστημα των 18 μηνών, το μεικτό περιθώριο κέρδους των εταιρειών εμπορίας και βενζινάδικων να έχει ανέβει κατά 20%, δηλαδή από το 0,08 ευρώ το λίτρο στα περίπου 0,10 ευρώ το λίτρο. Το μεικτό περιθώριο διαμορφώνει το 7% της τελικής τιμής.
Ακόμη, παρά τη μεγάλη μείωση των τιμών τα διυλιστήρια στο εννεάμηνο του 2015 ανακοίνωσαν διπλασιασμό των κερδών τους σε σχέση με την αντίστοιχη εποχή του 2014. Επιπλέον, ένα από τα επιχειρήματά τους είναι πως για την τιμολόγηση των προϊόντων τους δεν ακολουθούν τις τιμές του αργού (Μπρεντ) αλλά εκείνες της Μεσογείου. Όλα δε, τα διυλιστήρια της συγκεκριμένης περιοχής διατήρησαν υψηλά τα περιθώρια κέρδους λόγω της αυξημένης ζήτησης των καυσίμων. Το ίδιο έπραξαν και οι δύο μεγάλοι όμιλοι στη χώρα μας μια και πάνω από τις μισές ποσότητες πετρελαιοειδών που παράγουν, τις εξάγουν. Οι τιμές διύλισης, επίσης, διαμορφώνουν το 25% της τελικής τιμής και αποτελούν τη βάση για την τιμολόγηση των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών και των πρατηρίων.
Για το ίδιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα η επεξεργασία των τιμών αναδεικνύει άλλο ένα γεγονός. Τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν οι φόροι στη διαμόρφωση της τελικής τιμής της αμόλυβδης βενζίνης. Το σύνολο των φόρων και τελών επηρεάζει το 68% της αξίας που πληρώνει ο καταναλωτής. Για να γίνει πιο αντιληπτό στις 8 Ιανουαρίου η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης ήταν στα 1,371 ευρώ το λίτρο. Από αυτό το 0,935 ευρώ είναι οι φόροι και τα τέλη. Πριν 18 μήνες το 1 ευρώ από το 1,659 ευρώ το λίτρο πήγαινε στα κρατικά ταμεία.
Φορολογία
Το μεγαλύτερο μέρος των φόρων είναι ο ΕΦΚ που είναι σταθερός στο 0,670 ευρώ το λίτρο. Από κει και πέρα προστίθενται άλλες χρεώσεις για τα τελωνεία, τη ΡΑΕ και τον ειδικό λογαριασμό πετρελαιοειδών. Αλλά μπαίνει και ο ΦΠΑ 23%, ο οποίος είναι ποσοστιαίος.
Βασικός παράγοντας που επηρεάζει την πορεία των τιμών είναι και η ισοτιμία ευρώ δολαρίου. Όταν το ευρώ υποχωρεί η πτώση φρενάρει. Έτσι, σε σχέση με τις 20 Ιουνίου του 2014 η ισοτιμία ευρώ έναντι δολαρίου έπεσε κατά περίπου 20%.
Εξίσου, σημαντικά είναι και τα ευρήματα από την αντιπαραβολή των φετινών με τα περσινά στοιχεία.
Στις 9 Ιανουαρίου του 2015 η τιμή του αργού βαρελιού ήταν στα 50,11 δολάρια ή στα 42,32 ευρώ. Από πέρυσι η μείωση είναι πάνω από 27%.
Ωστόσο, η τιμή της λιανικής της αμόλυβδης μειώθηκε μετά βίας 2%. Πριν από ένα χρόνο ήταν στα 1,398 ευρώ το λίτρο.
Τα διυλιστήρια έριξαν μόλις κατά 1,28% τις τιμές σε σχέση με την πτώση του αργού (-27%) Πέρυσι η τιμή των διυλιστηρίων ήταν στο 0,343 ευρώ το λίτρο.
Επιπλέον, η τιμή χονδρικής της αμόλυβδης βενζίνης, σε μέσα επίπεδα, έμεινε αμετάβλητη. Στο 1,312 ευρώ ήταν πριν από λίγες μέρες (8/1) και στο 1,314 ευρώ το λίτρο πέρυσι. Όμως υποχώρησε κατά 15% το μικτό περιθώριο κέρδους των εταιριών εμπορίας πετρελαιοειδών και των βενζινάδικων.
Οι φόροι και τα τέλη παρέμειναν επίσης σχεδόν σταθερά.
Στο θέμα των καυσίμων παρενέβη την περασμένη Πέμπτη και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων.
Η ΠΟΠΕΚ εγείρει θέματα ορθής λειτουργίας του ανταγωνισμού στον κλάδο και με συγκεκριμένα ερωτήματα που έθεσε προς την ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και την Επιτροπή Ανταγωνισμού, εμμέσως τα υπαινίσσεται.
Συγκεκριμένα οι βενζινοπώλες ζητούν να μάθουν από τις αρμόδιες αρχές:
1. Από τον Ιούλιο του 2014 μέχρι σήμερα οι τιμές του αργού πετρελαίου (BRENT), μειώθηκαν περισσότερο από 70%, αλλά δεν είχαμε ανάλογη μείωση στις προ φόρων τιμές των διυλιστηρίων. Γιατί;
2. Ποιος είναι ο βαθμός ανταγωνισμού στη διαμόρφωση των τιμών σε όλα τα στάδια διάθεσης των πετρελαιοειδών προϊόντων;
3. Με ποια αντικειμενικά κριτήρια (π.χ. εκπτώσεις κλίμακας), χορηγούνται
-αν χορηγούνται - σχετικές εκπτώσεις προς τους πρατηριούχους;
4. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υλοποίηση των μέτρων για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, πού έχει προτείνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού;
5. Πώς ασκείται η εποπτεία της αγοράς πετρελαιοειδών για περιπτώσεις αντιανταγωνιστικών πρακτικών και αθέμιτου ανταγωνισμού, από επιχειρήσεις εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων (π.χ. με τον καθορισμό των τιμών στο πλαίσιο συμπράξεων ή με τη συγκέντρωση και την κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης τους στην αγορά), σε βάρος των καταναλωτών, ζημιώνοντας παράλληλα και όλες τις επιχειρήσεις που σέβονται τους σχετικούς κανόνες;

www.imerisia.gr