Οι τόκοι και τα πρόστιμα στις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο

Από τον Ορέστη Σειμένη Φοροτεχνικό-Συγγραφέα

Ο ΤΟΚΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΜΕ ΣΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ  ΣΤΙΣ ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΜΑΣ
Ο τόκος εκπρόθεσμης καταβολής υπολογίζεται από 1/1/2014  σε κάθε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής οποιουδήποτε ποσού φόρου, τέλους, προστίμου ή εισφοράς . Ο τόκος δεν συνιστά κύρωση αλλά υπολογίζεται λόγω της καθυστέρησης στην εξόφληση των οφειλών. Ο τόκος υπολογίζεται σε μηνιαία βάση κατά την είσπραξη για ολόκληρο τον μήνα  Αφετηρία για τον υπολογισμό του τόκου είναι η επόμενη ημέρα από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής.  Ειδικά, στην περίπτωση εκπρόθεσμης ή τροποποιητικής δήλωσης, καθώς και πράξεων εκτιμώμενου, διορθωτικού ή προληπτικού προσδιορισμού του φόρου που αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, περιόδους, χρήσεις, υποθέσεις ή φορολογικά έτη από την 1.1.2014 και μετά, αφετηρία υπολογισμού των τόκων λαμβάνεται η λήξη της προθεσμίας κατά την οποία θα έπρεπε να είχε αρχικά καταβληθεί, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, ο κατά περίπτωση φόρος. Ο τόκος υπολογίζεται και επί των προστίμων του ΚΦΔ. Επίσης, δεν διενεργείται ανατοκισμός (άρθρο 53 παρ. 3). Το ύψος του επιτοκίου υπολογισμού των τόκων ανέρχεται σήμερα σε 8,76 εκατοστιαίες μονάδες ετησίως (0,73% μηνιαίως) Η χορήγηση αναστολής στα πλαίσια της ειδικής διοικητικής διαδικασίας ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών κατά το άρθρο 63  του Ν.4174/2013, καθώς και η χορήγηση αναστολής από τα διοικητικά δικαστήρια δεν απαλλάσσουν τον φορολογούμενο από την  υποχρέωση καταβολής τόκων εκπρόθεσμης καταβολής για τις ανασταλείσες οφειλές του.
ΠΟΤΕ Ο ΤΟΚΟΣ  ΔΕΝ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ  ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ…….. Στις περιπτώσεις που προβλέπεται άμεση καταβολή του φόρου [π.χ. φόρος μεταβίβασης ακινήτων, φόρος για χρηματική δωρεά, φόρος  για άρση απαλλαγής πρώτης κατοικίας, ειδικός φόρος επί των ακινήτων (Ε.Φ.Α.) κ.λπ.], ο φόρος καταβάλλεται εντός 3 εργάσιμων ημερών  από την υποβολή της δήλωσης ή την έκδοση πράξης προσδιορισμού φόρου (άρθρο 15 ν.4223/2013). Συνεπώς, ο τόκος εν προκειμένω  υπολογίζεται από την επόμενη της εκπνοής του τριημέρου. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται ανάλογα τα ισχύοντα και για τις άλλες φορολογίες.
ΠΟΤΕ  ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΟ 100€ ΑΠΟ ΤΗΝ Δ.Ο.Υ.
Για κάθε παράβαση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης, από την οποία δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου  (πιστωτικές και μηδενικές δηλώσεις), καθώς και φορολογικής δήλωσης πληροφοριακού χαρακτήρα, η οποία αφορά φορολογικά έτη,  υποθέσεις και περιόδους από 1.1.2014 και μετά, επιβάλλεται πρόστιμο 100€  . Δηλώσεις πληροφοριακού χαρακτήρα είναι, μεταξύ άλλων, οι καταστάσεις φορολογικών στοιχείων πελατών-προμηθευτών, οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες ενδοκοινοτικών συναλλαγών, τα έντυπα προϋπολογιστικού και απολογιστικού κόστους, οι γνωστοποιήσεις, οι δηλώσεις μητρώου (πλην της δήλωσης εγγραφής στο φορολογικό μητρώο), η δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης κ.λπ. Για την έννοια της "ελλιπούς" δήλωσης διαβάστε την πολ. 1252/20-11-2- 2016   2α΄ Τέλος, διευκρινίζεται ότι για την υποβολή μετά την 1.1.2014 εκπρόθεσμων δηλώσεων από τις οποίες δεν προκύπτει φόρος για καταβολή ή δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα που αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, περιόδους, χρήσεις και υποθέσεις έως  την 31.12.2013, επιβάλλονται τα πρόστιμα του άρθρου 4 του ν. 2523/1997 με τον περιορισμό το καταβλητέο σε καθεμία περίπτωση  ποσό να μην ξεπερνά το προβλεπόμενο πρόστιμο των 100€
ΠΟΤΕ  ΤΟ ΠΡΟΣΤΙΜΟ  ΤΩΝ 100€  ΓΙΝΕΤΑΙ  250€  ή 500€
Για την εκπρόθεσμη υποβολή ή τη μη υποβολή δηλώσεων από τις οποίες προκύπτει φόρος για καταβολή , καθώς και δηλώσεων  απόδοσης παρακρατούμενων φόρων, επιβάλλεται, κατά περίπτωση,: πρόστιμο 100€, όταν ο φορολογούμενος δεν είναι υπόχρεος τήρησης λογιστικών βιβλίων, πρόστιμο 250€ όταν ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση απλογραφικά  λογιστικά πρότυπα, πρόστιμο  500€ εάν ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση απλοποιημένα  λογιστικά πρότυπα . Εάν ο φορολογούμενος ήταν υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών με βάση τις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. που ίσχυσαν μέχρι 31.12.2014  και για τις δραστηριότητές του που εντασσόταν σε διαφορετικές κατηγορίες βιβλίων (π.χ. απλογραφικά και διπλογραφικά βιβλία) επιβάλλεται το πρόστιμο που αντιστοιχεί στη μεγαλύτερη κατηγορία βιβλίων.
ΠΟΤΕ  ΔΕΝ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΟ
Τα πρόστιμα  δεν επιβάλλονται σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ΦΠΑ ή δήλωσης παρακρατούμενου φόρου, εφόσον η σχετική αρχική δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα. Επίσης δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη φορολογική υποχρέωση (δηλαδή η δήλωση  υποβλήθηκε εκ παραδρομής).
ΠΟΤΕ  ΤΑ  ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΌ 100€ ή 250€  ή 500€
Τα πρόστιμα των 100€   250€  ή  500€ , επιβάλλονται μόνον εφόσον είναι μεγαλύτερα από τα πρόστιμα  :
α. που επιβάλλονται σε περιπτώσεις ανακριβούς δήλωσης ή μη υποβολής δήλωσης   (ν. 4174/2013  άρθρο 58)
β. που επιβάλλονται σε περιπτώσεις παραβάσεων  που αφορούν ΦΠΑ                         (ν. 4174/2013  άρθρο 58Α)
γ. που επιβάλλονται σε περιπτώσεις μη καταβολής παρακρατουμένων φόρων              (ν. 4174/2013  άρθρο 59)
ΤΑ  ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΣΤΗΝ  ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ  ΑΝΑΚΡΙΒΟΥΣ ΔΗΛΩΣΗΣ
Αν το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση φορολογική δήλωση υπολείπεται του ποσού του φόρου που προκύπτει με  βάση το διορθωτικό προσδιορισμό φόρου που πραγματοποιήθηκε από τη Φορολογική Διοίκηση, ο φορολογούμενος υπόκειται σε πρόστιμο επί της διαφοράς ως εξής: α) 10% του ποσού της διαφοράς, εάν το εν λόγω ποσό ανέρχεται σε ποσοστό από 5%-20%  του φόρου που προκύπτει με βάση τη φορολογική δήλωση, β) 25% του ποσού της διαφοράς, αν το εν λόγω ποσό υπερβαίνει το ποσοστό 20%-50% του φόρου που προκύπτει με βάση τη φορολογική δήλωση, γ) 50% του ποσού της διαφοράς, αν το εν λόγω ποσό υπερβαίνει σε ποσοστό το 50% του φόρου που προκύπτει με βάση τη φορολ. δήλωση.
ΤΑ  ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ  ΜΗ ΥΠΟΒΟΛΗ ΔΗΛΩΣΗΣ
Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης από την οποία θα προέκυπτε υποχρέωση καταβολής φόρου επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό  50% επί του ποσού του φόρου που αναλογεί στη μη υποβληθείσα δήλωση
ΤΑ  ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΣΕ  ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΦΠΑ
1. Σε περίπτωση μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ,  επιβάλλεται πρόστιμο 50% επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα 2. Σε κάθε περίπτωση όπου διαπιστώνεται, η υποβολή ανακριβών δηλώσεων ή η μη υποβολή δηλώσεων, υποβολή δηλώσεων, με συνέπεια τη μη απόδοση ή τη μειωμένη απόδοση ή την επιπλέον έκπτωση ή επιστροφή ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό 50% επί του ποσού του φόρου που θα προέκυπτε από την μη υποβληθείσα δήλωση ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα. 3. Σε περίπτωση άσκησης οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης εργασιών, παρά την ύπαρξη σχετικής υποχρέωσης, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό 50% επί του ποσού του ΦΠΑ που θα έπρεπε να είχε αποδοθεί για όλη τη διάρκεια λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας. 4. Σε κάθε πρόσωπο μη υπόχρεο σε υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ που εκδίδει φορολογικά στοιχεία με ΦΠΑ, χωρίς να έχει τέτοια υποχρέωση, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό 50% επί του αναγραφόμενου φόρου που δεν αποδόθηκε. 5. Στις περιπτώσεις που επιβάλλονται τα πρόστιμα για παραβάσεις των παρ. 1, 3 ή 4 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παρ. 2 περί υποβολής ανακριβούς ή μη υποβολής δήλωσης, τα πρόστιμα αυτά αφαιρούνται από το πρόστιμο της παρ. 2.
ΤΑ  ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗ  ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ  ΦΟΡΩΝ
1. Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης παρακρατούμενου φόρου από την οποία θα προέκυπτε υποχρέωση απόδοσης φόρου επιβάλλεται πρόστιμο ποσοστού 50% επί του ποσού του φόρου που αναλογεί στη μη υποβληθείσα δήλωση. 2. Σε περίπτωση υποβολής ανακριβούς δήλωσης παρακρατούμενου φόρου επιβάλλεται πρόστιμο ποσοστού 50% επί της διαφοράς του φόρου.
ΤΑ  ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΗ ΦΥΛΑΞΗΣ  ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Τα λογιστικά αρχεία, φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί, φορολογικές μνήμες και αρχεία που δημιουργούν οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί πρέπει να διαφυλάσσονται κατ' ελάχιστον: α) για διάστημα 5 ετών από τη λήξη του αντίστοιχου φορολογικού έτους εντός του οποίου υπάρχει η υπάρχει η υποχρέωση υποβολής δήλωσης ή β) Mέχρι να παραγραφεί το δικαίωμνα του Δημοσίου να επιβάλλει φόρους  (ν. 4174/2013  'αρθρο 36 παρ.2)   γ) έως ότου τελεσιδικήσει η απαίτηση της Φορολογικής Διοίκησης σε συνέχεια διενέργειας φορολογικού ελέγχου ή έως ότου αποσβεστεί ολοσχερώς η απαίτηση λόγω εξόφλησης. ΣΕ  ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΗ ΦΥΛΑΞΗΣ κλπ των βιβλίων και στοιχείων  επιβάλλεται πρόστιμο 2.500€
ΑΠΩΛΕΙΑ  ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΑΝΩΤΕΡΑΣ  ΒΙΑΣ - ΠΡΟΣΤΙΜΟ  2500€
Σε περίπτωση απώλειας βιβλίων ή στοιχείων μέσα στο χρόνο που ορίζεται για τη διαφύλαξή τους,  επιβάλλεται κατ’ αρχήν πρόστιμο,  εκτός εάν ο φορολογούμενος προβάλει και αποδείξει ότι η απώλεια των βιβλίων ή στοιχείων οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας, ήτοι εάν επικαλεστεί και αποδείξει ότι η απώλεια έλαβε χώρα παρά την καταβολή εκ μέρους του της άκρας επιμέλειας που επιβάλλεται από  τις περιστάσεις για τη διαφύλαξή τους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόστιμο επιβάλλεται κατά τον χρόνο που διαπιστώνεται ή πιστοποιείται η απώλεια των βιβλίων ή στοιχείων, εάν δεν μπορεί να πιστοποιηθεί η απώλεια σε προγενέστερο χρόνο, τότε θεωρείται ότι η απώλεια λαμβάνει χώρα στον χρόνο κατά τον οποίο δηλώνεται αυτή στην αρμόδια ελεγκτική αρχή. Συνεπώς με βάση τα ανωτέρω, για την απώλεια αρχείων (βιβλίων ή στοιχείων) επιβάλλεται το πρόστιμο των 2.500€, εκτός εάν ο φορολογούμενος μπορέσει να αποδείξει ότι η απώλεια έλαβε χώρα σε χρόνο προγενέστερο από την 1.1.2014  (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κ.Φ.Δ.) ή οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας (κλοπή, πυρκαγιά κλπ).