Το αδιέξοδο για τις συντάξεις - Τι αλλάζει για τους εργαζόμενους

 

Γράφει ο Γιώργος Κουτρουμάνης, πρώην Υπουργός Εργασίας

Μια βασική αρχή που εφαρμόζεται σε όλα τα σοβαρά κράτη της Ευρώπης αλλά και παγκοσμίως είναι αυτή της αναλογικότητας των συντάξεων σε σχέση με τις καταβαλλόμενες  εισφορές. Πέρα λοιπόν από τις  αρχές  της αλληλεγγύης, της ισότητας, της αναδιανομής και της καθολικότητας, που θα πρέπει να διέπουν ένα δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα,  επιβάλλεται να υπηρετείται ως θεμελιώδης αρχή και η αναλογικότητα.

Με απλά λόγια, ένας εργαζόμενος θα πρέπει να έχει μια κύρια σύνταξη που να συνδέεται αναλογικά με τις εισφορές που έχει καταβάλει, μια επικουρική σύνταξη και ένα εφάπαξ βοήθημα, για όσους έχουν ασφαλιστική κάλυψη για τέτοιες παροχές, υπολογισμένες σε καθαρά ανταποδοτική βάση.
Η παρέμβαση όμως που ετοιμάζει η κυβέρνηση, δεν έχει δυστυχώς αυτά τα χαρακτηριστικά.
Το αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα θα έχουμε με την εφαρμογή των νέων μέτρων.
Οι κύριες συντάξεις μετατρέπονται ουσιαστικά σε προνοιακές παροχές, αφού οι διαφορές ανάμεσα στον συνταξιούχο που έχει ασφαλιστεί για πολλά χρόνια και σε εκείνον που συμπλήρωσε τα απολύτως αναγκαία, δηλαδή μόλις τα 15 χρόνια ασφάλισης, είναι αδικαιολόγητα μικρές.
Δεν είναι δίκαιο αυτός που πληρώνει μια ζωή, να βλέπει μια διαφορά μόλις 200-300 ευρώ στη σύνταξή του, από ένα άλλο εργαζόμενο που ασφαλίστηκε μόλις για τα χρόνια που εξασφαλίζουν σύνταξη.
Πώς θα υπάρξει κίνητρο ασφάλισης όταν δεν υπάρχει μια λογική αντιστοίχιση εισφοράς - σύνταξης;
Και πώς μπορούμε να έχουμε ελπίδες για βιωσιμότητα σε ένα σύστημα που ενισχύονται τα κίνητρα για  την εισφοροδιαφυγή;
Από την άλλη πλευρά έχουμε τις επικουρικές συντάξεις, όπου το κράτος δεν συμμετέχει στη χρηματοδότησή τους.
Σε όλες τις χώρες οι συντάξεις αυτές είναι απόλυτα ανταποδοτικές.
Όμως το ελληνικό σχέδιο είναι σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Σύμφωνα με το επικρατέστερο  σενάριο, πρόκειται να γίνουν δραματικές μειώσεις σε όσους συμβαίνει να παίρνουν μια σύνταξη πάνω από τα 150-160 ευρώ.
Μετά τις μειώσεις όμως που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια κυρίως στις συντάξεις άνω των 200 ευρώ, σήμερα μια επικουρική σύνταξη των 250 ευρώ αντιστοιχεί σε 35 και άνω χρόνια ασφάλισης με αποδοχές άνω των 2.000 ευρώ. Εάν καταλήξουν όλες οι επικουρικές συντάξεις σε επίπεδα κάτω των 150 ευρώ, υπάρχει λόγος ύπαρξης πλέον της επικουρικής ασφάλισης;
Υπάρχει και το εφάπαξ βοήθημα για το οποίο ο εργαζόμενος πληρώνει μόνος του τις εισφορές από 3% έως και 6% ανάλογα με το ταμείο, προκειμένου να πάρει ένα ποσό κατά την αποχώρησή του. Υπήρχαν υπερβολές σε πολλά από αυτά τα ταμεία οι οποίες σε πολύ μεγάλο βαθμό αντιμετωπίστηκαν με τις παρεμβάσεις που έγιναν τα τελευταία πέντε χρόνια.
Δεν είναι δυνατόν όμως να συζητούνται μειώσεις σήμερα, οι οποίες οδηγούν σε ποσά που είναι μικρότερα από τις εισφορές τις οποίες έχει καταβάλει ο εργαζόμενος.
Δεν είναι δυνατόν να θυσιάζεται με τον τρόπο αυτό ένα δικαίωμα στον βωμό της δήθεν προστασίας των κύριων συντάξεων, μόνο και μόνο για να βγουν τα νούμερα του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Εξάλλου δεν είναι μια ασφάλιση την οποία επέλεξε ο εργαζόμενος, αφού πρόκειται για ταμεία υποχρεωτικής ασφάλισης, χωρίς τη δυνατότητα επιλογής.
Όλα αυτά δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μια μετατροπή του υπάρχοντος συστήματος, σε ένα σύστημα προνοιακό στο σύνολό του, που οδηγεί στη φτωχοποίηση.
Εάν αυτό είχε ως συνοδευτικό στοιχείο  μια ελάφρυνση του εργαζόμενου σε ό,τι αφορά τις εισφορές θα είχε μια λογική, έστω και αν θα μπορούσαν να διατυπωθούν σοβαρές αντιρρήσεις.
Όταν όμως όλα αυτά συνοδεύονται με αυξήσεις στις εισφορές  και μάλιστα μεγάλες όχι απλά δεν λύνουμε κανένα πρόβλημα, αλλά οδηγούμαστε σε πλήρες αδιέξοδο.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο εμπόδιο στην όποια προσπάθεια για διασφάλιση της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών ταμείων από την απαξίωσή τους.
Ήδη για όσους σήμερα δεν είναι συνταξιούχοι ή δεν βρίσκονται κοντά χρονικά στη συνταξιοδότηση, αναπτύσσεται μια έντονη δυσαρέσκεια και απροθυμία για την καταβολή των εισφορών. Το φαινόμενο σήμερα ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό και από την αδυναμία πολλών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Στην περίπτωση όμως που ένα τέτοιο κλίμα πάρει μόνιμα  χαρακτηριστικά, δεν έχουμε καμιά προοπτική για το μέλλον των συντάξεων.
Στην περίπτωση που διαρραγεί και δυστυχώς είμαστε πολύ κοντά, το βασικό στοιχείο της αλληλεγγύης των γενεών, δεν υπάρχει επόμενη ημέρα για ένα ασφαλιστικό σύστημα που να μπορεί να καλύψει βασικές ανάγκες των πολιτών.
Πηγή: www.imerisia.gr